Premier League. Historia taktyki w najlepszej piłkarskiej lidze świata

recenzja

W słowniku piłkarskich kibiców angielski styl gry wciąż kojarzy się głównie z graniem na lagę do przodu, do wysokiego napastnika. Jednak oglądając spotkania Premier League ciężko znaleźć tego typu sposoby na rozegranie akcji. Możemy znaleźć za to ekipy grające w stylu typowo hiszpańskim czy włoskim. Dlaczego tak jest?
Na to pytanie odpowiada książka Michaela Coxa. Autor zdecydował się na podjęcie trudnego zadania, jakim jest analiza zmian w taktyce i stylach gry angielskich drużyn - i to niekoniecznie tylko tych z topu. Znajduje przyczyny, które spowodowały dane przemiany i ewolucje, i stara się pokazać jak one przebiegały. Pokazuje, skąd czerpane były innowacyjne pomysły na futbol i jak pojawianie się menadżerów zza morza spowodowało odmienienie najwyższej klasy rozgrywkowej w Anglii. Jednocześnie ukazuje, że typowo angielski sposób gry, który ma się całkiem dobrze w niższych brytyjskich ligach, czasami jest w stanie przeciwstawić się tym bardziej cywilizowanym, wywodzącym się z kontynentalnej Europy.
Publikacja Coxa nie jest książką łatwą - trzeba ją czytać w skupieniu i mając jakąś podstawową wiedzę na temat Premier League, kluczowych zawodników i trenerów. Lektura jest jednak bardzo satysfakcjonująca. Każdy przeczytany rozdział daje poczucie, że rozumie się coraz więcej nie tylko z angielskiego spojrzenia na futbol, ale także na futbol w ogóle. Każdy kibic, który zdecyduje się na lekturę kultowego "The Mixer" nie będzie żałował, a na pewno będzie lepiej rozumiał detale piłkarskiej taktyki.

recenzja

Spór o to, która piłkarska liga jest najlepsza, toczy się od wielu lat. Ilu kibiców, tyle opinii. Każdy ma swoje argumenty potwierdzające daną teorię, ale prawda jest taka, że najciekawsza, najbardziej emocjonująca i po prostu najlepsza jest Premier League. Dzisiaj angielski futbol pasjonuje kibiców na całym świecie, ale nie zawsze tak było. To, co jeszcze kilkadziesiąt lat temu na Wyspach wydawało się niemożliwe, dziś jest codziennością. Nie ulega wątpliwości fakt, że przez ostatnie 25 lat futbol przeszedł tam niesamowitą metamorfozę, na co wpływ miało mnóstwo czynników. 22. sierpnia ukazała się w Polsce książka "Premier League. Historia taktyki w najlepszej piłkarskiej lidze świata", która w najdrobniejszych szczegółach opisuje to, jak przez ostatnie lata angielska piłka nożna, i wszystko co z nią związane, przechodziła olbrzymią rewolucję.

Przez lata angielska piłka była kojarzona z twardą walką w środku pola, prostych środkach i lagą na napastnika. Futbol w wydaniu wyspiarskim znacznie różnił się od futbolu kontynentalnego. W 1992 roku postanowiono to jednak zmienić, tworząc Premier League. I nie chodzi tu tylko o zmianę nazwy. Futbol na Wyspach zaczęto postrzegać jako ogromny biznes. Telewizja coraz częściej pokazywała mecze ligowe, zaczęto poszukiwania ekspertów, tworzono nowe programy – wszystko to miało wpłynąć na zmianę postrzegania piłki nożnej. Zmieniono także niektóre zasady, jak np. zakazano bramkarzom łapania piłki podanej przez kolegę z drużyny, co początkowo sprawiało niektórym goalkeeperom mnóstwo kłopotów. Powiedzieć, że misja ta zakończyła się sukcesem to jakby nic nie powiedzieć.

Przez lata angielski kluby bazowały na krajowych piłkarzach. Bardzo rzadko zdarzało się, by na Wyspy trafiał jakiś zagraniczny piłkarz. Futbol był tam bardzo hermetyczny i niechętny na nowe rozwiązania. Po 1992 roku wszystko zaczęło się jednak zmieniać i z roku na roku Premier League przybierała międzynarodowy charakter. Coraz częściej trafiali tam zagraniczni piłkarze, którzy wnosili nową jakość, a nade wszystko zaczęto zatrudniać zagranicznych trenerów, którzy przynosili kompletnie innowacyjne rozwiązania. Kluby zaczęła odchodzić od tradycyjnego ustawienia 4-4-2 i poczęły przecierać nowe niezbadane dotąd szlaki.

Na początku XXI wieku rewolucji na Wyspach dokonało dwóch trenerów z Półwyspu Iberyjskiego, a konkretnie Jose Mourinho i Rafael Benitez, którzy objęli Chelsea i Liverpool – dwa kluby co roku walczące o mistrzowską koronę. Portugalczyk i Hiszpan pokazali Brytyjczykom, że w futbolu liczy się nie tylko siła. Ich największą zasługą było zmienienie mentalności piłkarzy. Obaj przygotowywali swoim podopiecznym obszerne analizy, wiele czasu poświęcali taktyce i potrafili zaskarbić sobie zaufanie. Osiągane przez ich drużyny sukcesy sprawiły, że coraz więcej klubów zaczęło sięgać po zagranicznych trenerów i piłkarzy. W pewnym momencie doszło do tego, że Anglicy zaczęli stanowić mniejszość w swojej lidze, a w niektórych klubach stanowią wręcz jednostki. Jeszcze 30 lat temu było zupełnie na odwrót. Reformy przeprowadzane od 1992 roku pokazują, jak bardzo umiędzynarodowiona została Premier League.

Po Mourinho i Benitezie nastał czas na lubujących się w przygotowaniu taktycznym Włochów. Trenerzy z Półwyspu Apenińskiego są obecnie bardzo szanowani na całym świecie, a w Anglii szczególnie. Każdy nowy trener przynosi ze sobą nową myśl, wciela w życie nowe rozwiązania, co sprawia, że praktycznie co roku kibice są czymś zaskakiwani. Chyba w żadnym innym państwie piłka nie zmienia się tak szybko. Nieustannie trenerzy poszukują nowych ustawień, z lepszym lub gorszym skutkiem, które doprowadzą ich drużyny do sukcesu. Eksperymenty te sprawiają, że niekiedy naprawdę trudno zgadnąć, jak będzie grała dana drużyna pod wodzą danego trenera. Chyba m.in. to sprawia, że kibice z takim zainteresowaniem śledzą angielskie rozgrywki.

Michael Cox opisuje w swojej książce kluczowe dla brytyjskiego futbolu momenty, jak np. gra z cofniętym napastnikiem, ustawienie z trójką obrońców czy nałożenie na bramkarza obowiązku gry nogami. Klubami, które najczęściej wprowadzają nowinki powielane następnie przez resztę stawki są Manchester United (za czasów Fergusona), Manchester City oraz Chelsea. Autor wymienia i dokładnie opisuje również piłkarzy, którzy przyczynili się do rozwoju angielskiego futbolu. Wspomnieć tu można m.in. o Claudzie Makelele, Robinie van Persim, czy Didierze Drogbie. Czasami nie zdajemy sobie sprawy, że te wszystkie kroki milowe są stawiane na naszych oczach. Premier League nieustannie przechodzi niesamowitą metamorfozę i możemy jedynie dywagować, co czeka nas w następnych latach. Pewne jest natomiast to, że trenerzy podejmujący pracę na Wyspach zaskoczą nas nowymi rozwiązaniami i angielska liga będzie jeszcze ciekawsza.